Aby móc posługiwać się tą sformalizowaną teorią naukową, musimy wprowadzić pojęcia pierwotne.
Pojęcie pierwotne
Pojęcia pierwotne są to takie, których nie definiujemy, zaś ich znaczenie przyjmujemy za oczywiste.
Link to original
System pojęć aksjomatycznej teorii poznania opiera się na jawnie zdefiniowanych pojęciach pierwotnych:
1. Obiekt elementarny
Oznaczamy go symbolem:
, gdzie indeks oznacza identyfikator obiektu, na przykład jego numer lub oznaczenie literowe (jest to oznaczenie niematematyczne)1. Obiektów elementarnych nie dzielimy na mniejsze części2.
Link to originalBibliografia
2. Relacja
Oznaczamy
, gdzie i oznaczają identyfikatory obiektów elementarnych relacjami ta relacja występuje1. Relacje dzielimy ze względu na rodzaj.
Link to originalBibliografia
-
J. Kossecki, Metacybernetyka, Warszawa 2018, s. 21, s.22 ↩
-
3. Zbiór
Oznaczamy go nawiasem, w którym wpisujemy obiekty lub relacje należące do tego zbioru.
- Zbiór obiektów elementarnych oznaczamy:
- Zbiór relacji:
Zbiory, w odróżnieniu do ich elementów, oznaczać będziemy dużymi literami:
- zbiór obiektów elementarnych oznaczymy
, - zbiór relacji
.
- Zbiór obiektów elementarnych oznaczamy:
Bez wyjaśnienia mogą powstać już w tym miejscu pewne pytania. Relacje najlepiej można opisać literackimi słowami, mówiącymi, że jest to “coś pomiędzy obiektami”. Obiekty stanowią fundament, na którym mogą zostać zbudowane relacje; bez obiektów relacje nie miałyby podstaw do istnienia. Z kolei, relacje między obiektami pozwalają na zrozumienie i opisanie struktury oraz dynamiki systemu, w którym te obiekty funkcjonują.
Ciekawostka
Euklides w swojej pracy, w której stworzył aksjomatyczny system geometrii zdefiniował punkt, w następujący sposób:
Punktem jest to, co nie ma części1.
Przemyśl
Warto zauważyć, że relacja w pewien sposób implikuje istnienie przynajmniej jednego obiektu. A to implikuje istnienie przynajmniej jednego systemu.
Relacje w tym systemie pojęć są w pewien sposób uprzywilejowane - to znaczy, że jest ich kilka, a każda z nich jest traktowana jako osobne pojęcie pierwotne. Każda z tych relacji ma przyporządkowaną nazwę oraz symbol:
5. Relacje pierwotne
Są to relacje, których nie definiujemy, lecz przyjmujemy za oczywiste. Wyróżniamy następujące rodzaje relacji:
Link to original
6. Przynależność do zbioru
Jest to relacja pierwotna, oznaczamy ją symbolem
1. Należy do rodzajów relacji. Link to original Bibliografia
J. Kossecki, Metacybernetyka, Warszawa 2018, s. 22 ↩
7. Brak przynależności do zbioru
Jest to relacja pierwotna, którą oznaczamy
1. Należy do rodzajów relacji. Link to original Bibliografia
J. Kossecki, Metacybernetyka, Warszawa 2018, s. 22 ↩
8. Tożsamość
Jest to relacja pierwotna, oznaczamy ją symbolem
1. Należy do rodzajów relacji. Link to original Bibliografia
J. Kossecki, Metacybernetyka, Warszawa 2018, s. 22 ↩
9. Brak tożsamości
Jest to relacje pierwotna, oznaczamy ją symbolem
1. Należy do rodzajów relacji. Link to original Bibliografia
J. Kossecki, Metacybernetyka, Warszawa 2018, s. 22 ↩
Na tym etapie te pojęcia pierwotne możemy traktować jako puste pudełka z podpisami - w tej chwili możemy powiedzieć tylko tyle - mamy zaproponowane symbole języka proponowanego przez tę teorię. Jest to praktyka często stosowana dla systemów hipotetyczno-dedukcyjnych, czyli takich, które - w ogólnym skrócie - bazują na abstrakcjach. W podobny sposób tworzone są teorie takie jak teoria kategorii albo na przykład HoTT (Homotopy Type Theory).
W tej chwili nawet nie możemy powiedzieć nic o tym jak wygląda tak zwane “zdanie sensowne” w tym języku. Nie znamy żadnych zasad tworzenia wyrażeń w tym języku. Co to znaczy? Bez tych zasad możemy napisać:
Pojęcie zbioru jest tu uznawane jako pojęcie pierwotne. Jest to coś, co historycznie nie istniało od samego początku istnienia tej teorii. Zostało wprowadzone po wielu próbach tworzenia jej bez pojęcia zbioru.
W tej teorii zbiór jest pojęciem pierwotnym - to znaczy, że autor zakłada, że każdy użytkownik tej teorii będzie przyjmował to pojęcie jako oczywiste. Jednak wprowadzenie samego pojęcia, które wydaje się być dość oczywiste i proste bez głębszego wyjaśnienia pozostawia wiele pytań w głowie osoby, która uczy się tego języka.
Zbiór w potocznym rozumieniu - zawiera w sobie pojęcie relacji u podstaw. Pojęcie zbioru zawiera w sobie relację przynależenia lub braku przynależenia.
Bibliografia
-
https://mathcs.clarku.edu/~djoyce/java/elements/bookI/defI1.html dostęp: 28.08.2024r. ↩